کد مطلب:210920 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:127
آموزش و پرورش اخلاقی امام صادق
چون حاصل علم و زندگی جز حسن خلق و رفتار نیكو نیست و هدف اصلی پیغمبر صلی الله علیه و آله اسلام هم جز این نبود كه فرمود بعثت لاتمم مكارم الاخلاق برانگیخته شدم كه مكارم اخلاق را تتمیم و تكمیل نمایم. [1] .
امام جعفر صادق علیه السلام هم كه مجری همان برنامه بود و مدرسه جعفری را برای این منظور گشود تا اخلاق مردم مسلمان را از راه علم و دانش به كمال مطلوب برساند و لذا آموزش و پرورش آن حضرت فقط روی هدف و نیل به كمالات نفسانی بود كه از راه علم و استدلال و كمال و فضیلت مبرهن سازد و همه راه كمالی خود را و طرز تفكر در این عالم را بشناسند و بدانند باید با اخلاق فاضله با خلق خدا مماشات و معاشرت نمایند و مصداق بارز این درس شخصیت خود امام ششم علیه السلام بود كه در طول 65 سال زندگی چنان به فضیلت اخلاقی دوست و دشمن را فریفته مكارم نفسانی نموده بود كه در تاریخ بشریت هیچ نقطه ضعفی برای او نگرفته اند - و این فضیلت در علم و حلم و جود و سخاوت و سماحت و صفح و گذشت و تواضع و فروتنی و كار و كوشش در راه تحصیل معاش از راه زراعت و كشاورزی بود كه تا آخرین روزهای زندگی صبح امام مردم بود و بعد مدرس و معلم و سپس فلاح و باغبان و ظهر بنده عابد و بعدازظهر مشفق مهربان خاندان و فامیل و عصر رهبر و راهنمای خلق در زندگی و شب پس از نماز و فرایض به درب خانه ایتام و مساكین و بیچارگان می رفت و از مرضا نوازش و تلطف می فرمود واماندگان و بیچارگان را كمك های مالی و جانی می فرمود.
این روش بود كه پسندیده طبع خاص و عام گردید و همه را به بزرگواری ستودند حتی
[ صفحه 472]
دشمنان و بداندیشان چنانچه در سطور تاریخ دیدیم؟!
قال (ص) وضع عن امتی ما اكرهوا علیه و لم یطیقوا و ما اخطأوا.
ملت اسلام مردمان باهوش و سیاست و زیركی هستند پیرو منطق مستدل عقل و استدلال می باشند - دین اسلام هم آنچه عقل و خرد و استدلال ندارند و به آنها نیاموخته و هر چه كه مكروه باشد عقلا از میان آنها برداشته است و عوامل خطا و لغزش عقلی در میان آنها از نظر احكام شریعت اسلام نیست.
مسلمین به معارف خود بسیار وارد و مستدلا عمل می كنند و خرافات در میان مؤمنین كم است بلكه نیست عوام مردم هم مانند عوام سایر ناس نیستند.
اسلام آنچه لازمه علم و كمال و فضل و تقوی و موجبات سعادت و رستگاری بود همه را به مردم آموخته و آنها را در راه و روش خود از خطایا متنبه و متذكر ساخته تا به خطا و لغزش نیفتند.
اسلام نه كار سخت و سنگین و شاق به مسلمین آموخته و نه دستوری را فروگذار كرده تا نقصی در زندگی اسلامی رخ دهد و نه نقاط ضعف و خطا و لغزش را مكتوم نهاده كه متنكرا و جاهلا بدان مواجه گردند بلكه جهات مختلف ترقی و تكامل را از واجبات و مستحبات و مكروه و مباح و حرام جزء به جزء آموخته تا نقصی باقی نماند.
امام جعفر صادق علیه السلام هم كه مجری همان برنامه بود و مدرسه جعفری را برای این منظور گشود تا اخلاق مردم مسلمان را از راه علم و دانش به كمال مطلوب برساند و لذا آموزش و پرورش آن حضرت فقط روی هدف و نیل به كمالات نفسانی بود كه از راه علم و استدلال و كمال و فضیلت مبرهن سازد و همه راه كمالی خود را و طرز تفكر در این عالم را بشناسند و بدانند باید با اخلاق فاضله با خلق خدا مماشات و معاشرت نمایند و مصداق بارز این درس شخصیت خود امام ششم علیه السلام بود كه در طول 65 سال زندگی چنان به فضیلت اخلاقی دوست و دشمن را فریفته مكارم نفسانی نموده بود كه در تاریخ بشریت هیچ نقطه ضعفی برای او نگرفته اند - و این فضیلت در علم و حلم و جود و سخاوت و سماحت و صفح و گذشت و تواضع و فروتنی و كار و كوشش در راه تحصیل معاش از راه زراعت و كشاورزی بود كه تا آخرین روزهای زندگی صبح امام مردم بود و بعد مدرس و معلم و سپس فلاح و باغبان و ظهر بنده عابد و بعدازظهر مشفق مهربان خاندان و فامیل و عصر رهبر و راهنمای خلق در زندگی و شب پس از نماز و فرایض به درب خانه ایتام و مساكین و بیچارگان می رفت و از مرضا نوازش و تلطف می فرمود واماندگان و بیچارگان را كمك های مالی و جانی می فرمود.
این روش بود كه پسندیده طبع خاص و عام گردید و همه را به بزرگواری ستودند حتی
[ صفحه 472]
دشمنان و بداندیشان چنانچه در سطور تاریخ دیدیم؟!
قال (ص) وضع عن امتی ما اكرهوا علیه و لم یطیقوا و ما اخطأوا.
ملت اسلام مردمان باهوش و سیاست و زیركی هستند پیرو منطق مستدل عقل و استدلال می باشند - دین اسلام هم آنچه عقل و خرد و استدلال ندارند و به آنها نیاموخته و هر چه كه مكروه باشد عقلا از میان آنها برداشته است و عوامل خطا و لغزش عقلی در میان آنها از نظر احكام شریعت اسلام نیست.
مسلمین به معارف خود بسیار وارد و مستدلا عمل می كنند و خرافات در میان مؤمنین كم است بلكه نیست عوام مردم هم مانند عوام سایر ناس نیستند.
اسلام آنچه لازمه علم و كمال و فضل و تقوی و موجبات سعادت و رستگاری بود همه را به مردم آموخته و آنها را در راه و روش خود از خطایا متنبه و متذكر ساخته تا به خطا و لغزش نیفتند.
اسلام نه كار سخت و سنگین و شاق به مسلمین آموخته و نه دستوری را فروگذار كرده تا نقصی در زندگی اسلامی رخ دهد و نه نقاط ضعف و خطا و لغزش را مكتوم نهاده كه متنكرا و جاهلا بدان مواجه گردند بلكه جهات مختلف ترقی و تكامل را از واجبات و مستحبات و مكروه و مباح و حرام جزء به جزء آموخته تا نقصی باقی نماند.
[1] الامام الصادق علامه مظفر ص 34.